Er is iets mis met een bepaalde vorm van zinsbegoocheling en datering. Zo is het jaren de traditie (geweest) om rond Pasen Parsifal van Wagner te programmeren. Dit jaar deed onze koninklijke nationale opera de Munt er nog een schepje bovenop. Rond allerheiligen - u kent het hopelijk toch nog - een requiem. Hopelijk is het een eenmalige programmering, maar je weet nooit.
Niet dat het requiem - van Verdi - niet mag. Maar laten we eerlijk zijn. Het geloof kwijnt weg, de menselijke samenhang ook. En onze schrik voor de dood groeit stilaan uit tot ongehoorde proporties. De dood is steeds het andere, en niet ik. Een schandaal dat de menselijke existentie in vraag durft te stellen. En met deze existentie wankelt vaak ook het mogelijk geloof in God.
En laat nu juist Verdi een openheid hebben. Een openheid die agnosten typeert. Een intellectuele eerlijkheid. Ik kan er niets over "weten", maar sluit het bestaan van God, een godheid, niet bij voorbaat uit. Het lezen van Immanuel Kant heeft al vele mensen gered of tot andere inzichten gebracht.
Een requiem waarin de twijfel centraal staat. 'Libera me', het laatste deel van het requiem, laat dit duidelijk zien (horen). Een deel in zeven bewegingen. Afgrijzen (Libera me), zoeken naar evenwicht (tremens factus), paniek (dies irae), eenheid van het ontroostbare individue en de lijdende collectiviteit (requiem aeternam), strijd (libera me), jammeren/aanklacht en eindigend in een smeekbede (en angst). De kwellende twijfel blijft, de menselijke machteloosheid, angst en onzekerheid. En God zwijgt?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten