ANA-INÈS

One

ANA-INÈS

Countdown...

ANA-INÈS

ANA-INÈS

ANA-INÈS

Een dagje te laat wegens drukke bezigheden...

ANA-INÈS

"O nee," antwoordde het kind, "want dit zijn de wonden van de liefde."

ANA-INÈS

"Lieve vrienden, goedenacht; Puck volbrengt wat gij verwacht."

ANA-INÈS

"In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor te stellen. Je moet alles wat er nu is nog niet laten zijn. Je moet het licht uitdoen, en er zelf niet zijn, en dan ook nog eens al het donker vergeten, want in het begin was er niets, ook het donker niet. Als je het begin van alles wil zien moet je erg veel weglaten." (B. Moeyaert)

ANA-INÈS

EGOLOGIE

Jaren geleden, toen toiletten nog beklad mochten worden met obscene en minder vulgaire opschriften, gelezen op de toiletmuur: I fart therefore I am. Juiste plaats om dergelijke uitspraken te doen. In andere bewoordingen, zoals in een eerder bericht, I drink therefore I am. Ook op bepaalde momenten een juiste vaststelling van de gebeurtenissen. In werkelijkheid een persiflage op het overbekende adagium van René Descartes. Al valt deze stelling te betwijfelen (denkende aan het programma 'nieuwe maandag').

Iets meer dan vierhonderd jaar geleden, nam het westerse denken een nieuwe wending. Een wending van God naar het ik. Vandaag de dag verder gepopulariseerd in de uitdrukking dat de evenaar door mijn achterwerk loopt.

Met Descartes krijgt het denken een nieuw ijkpunt. Niet meer God is het centrum van het denken, maar het autonome 'ik'. Pas met Levinas wordt deze visie zwaar op de korrel genomen als een egologie. Het andere, de ander is namelijk een bedreiging voor dat 'ik'. Totalitair denken dat de werkelijkheid verengt tot het standpunt van het ik (je pense, je peux). Slechts de komst van de medemens, de echte andere, doorbreekt de zelfgenoegzame wereld waarvan het ik het centrum is. De verschijning van het weerloze gelaat van de Ander kan mij ertoe bewegen de zorg voor het eigen zijn te vergeten, de Ander doet dan, met andere woorden een appèl op mijn verantwoordelijkheid.

POPULAR CULTURE

Een uit de hand gelopen discussie omtrent kunst, bracht me terug bij één van de grootste componisten: Wolfgang Amadeus Mozart. Alsof hij ooit uit het geheugen gebannen zou kunnen worden. Iedereen kan wel enkele deuntjes meefluiten of neurieën. Wat vaak ook tegen de componist gebruikt wordt. Het is namelijk te eenvoudig, te speels, te oppervlakkig. Het boerende, flatulerende wonderkind dat zomaar eventjes een piano-concerto, een symfonie of een opera uit de mouwen schudde. De film Amadeus, heeft dit beeld alleen maar versterkt.

De discussie handelde over het - subjectieve - onderscheid dat mensen maken tussen kunst en Kunst. Waarop is dit onderscheid gebaseerd? Is dit een zuiver persoonlijke aangelegenheid (ik vind dat dat kunst is)? Is dit een economische discussie (wat verkoopt is kunst)? Of zijn er toch argumenten aan te halen die een onderscheid toelaten tussen wat vele mensen produceren (als zijnde kunst) en echte kunstenaars?

Laten we eerlijk zijn, het overgrote deel van de hedendaagse kunstmachine zal de tand des tijds niet doorstaan. Zal, zoals de muziek van Salieri (die in die tijd een grote faam had), verdwijnen uit het collectieve geheugen. Wat maakt dan een Mozart zo uniek? De geslaagde mix van particuliere, tijdsgebonden, cultuurgebonden elementen verweven met universele themata. Zelden vindt een mens die zo perfect in elkaar vervlochten terug als bij iemand als Mozart.

Proeven kan - al zal je moeten vechten voor kaartjes - in de Vlaamse Opera. Cosi fan Tutte, een lichtzinnige komedie met tragisch menselijke dimensies. Zo doen ze allemaal (die vrouwen), liegen en bedriegen. En de man dan... Cosi fan tutti - zo doen ze uiteindelijk allemaal (man en vrouw).

HUMAN CONDITION

ANA-INÈS

Hoe lang straks duurt
mag ik zelf weten

DRONKEN FILOSOFIE

Immanuel Kant was a real pissant,
Who was very rarely stable.

Heidegger, Heidegger was a boozy beggar
Who could think you under the table.

David Hume could out consume
Schopenhauer and Hegel;

And Wittgenstein was a beery swine,
Who was just as schloshed as Schlegel...

There's nothing Nietzsche couldn't teach ya
'Bout the raising of the wrist,
Socrates, himself, was permanently pissed...

John Stuart Mill, of his own free will,
On half a pint of shandy was particularly ill

Plato they say, could stick it away,
Half a crate of whiskey every day!

Aristotle, Aristotle was a bugger for the bottle,
Hobbes was fond of his dram--

And René Descartes was a drunken fart:
I drink, therefore I am.

Yes, Socrates, himself, is particularly missed--
A lovely little thinker,
But a bugger when he's pissed!

MUZIEK

Nachtelijke escapades kunnen soms wel verkeerd aflopen, als er niet paal en perk gesteld wordt op het alcoholisch verbruik van dranken en de tijd voor de werkende medemens (al kunnen we onszelf veel wijsmaken op dit vlak). En ja, dan komt er toch wel veel lulkoek naar boven drijven. Maar laten we toch stellen dat dEUS gewoon geweldig is.

België is te klein voor deze groep. We hebben het reeds eerder eens vermeld. En het komt steeds terug op hetzelfde. Nederlanders zijn jaloers op de Belgische muziekscène. En wat doen wij zelf? Sorry Milow, maar 'eat your heart out'. Reeds in 1993 verscheen de prachtige EP 'Zea' van onze - toch wel stilaan het godendom bereikende - dEUS. Ondertussen, vijftien jaar later, staan zij er nog steeds. Met vernieuwende, adembenemende, bedwelmende muziek.

Laten we onze idolen eren. Mijnheer Barman, als u een sigaret wilt opsteken om uw noodzakelijke behoeften te bevredigen, doe dit a.u.b. dan, ook al is het tijdens één of andere mia-uitreiking. Het volk weet niet beter... Onze excuses.

BULLSHIT

"Een van de meest in 't oog springende kenmerken van onze huidige beschaving is dat er zoveel wordt geluld. Dat weet iedereen. Ieder van ons draagt daaraan bij. Maar we maken er ons niet druk om. de meeste mensen vertrouwen erop dat ze gelul herkennen en zich niet in de maling zullen laten nemen. Daarom heeft dit fenomeen maar weinig mensen echt zorgen gebaard, noch tot structureel onderzoek geleid.
Daardoor hebben we geen duidelijk inzicht in wat gelul is, waarom er zoveel van is, of waartoe het dient."

H.G. Frankfurt, Bullshit. waarom er zoveel wordt geluld

WOLK VAN NIET-WETEN

Ongeveer rond deze tijd, een jaartje geleden, was ik volledig in de ban van Franny and Zooey van J.D. Salinger. Eigenlijk heeft het boek me nog steeds niet losgelaten. Een verwoede zoektocht begon naar De weg van een pelgrim, gepaard met het wilde idee om te voet naar Santiago de Compostella te gaan. In het spoor van pelgrims, misschien hopend op eenzelfde ervaring. Misschien lichtjes geïnspireerd door het verhaal van Christopher McCandless en zijn trektocht doorheen Amerika naar de wildernis van Alaska. Niet Amerika, maar Europa als decor van een zoektocht.

Een jaar gaat al bij al vlug vorbij. En de maalstroom van het menselijk geheugen is feilbaar. Bij het passeren van de etalage van een boekenwinkel, welde de gedachte aan die trektocht terug op. In mijn speurtocht naar De weg van een pelgrim, stootte ik op meerdere literatuur uit de christelijke mystiek waaronder de gekende Meister Eckhart, Catharine van Sienna en Jan van Ruusbroec. Enkele herinneringen uit een lang vervlogen studententijd (met dank aan Paul Mommaers). De zoektocht heeft niets opgebracht. Te sceptisch ten opzichte van het zogenaamde niet-weten? Misschien gewoon eens vertrekken?

“Her skin was lovely, and her features were delicate and most distinctive… ”

NACHT WAARIN ALLE KOEIEN ZWART ZIJN

In hoeverre kunnen we onzelf onzichtbaar maken in een samenleving? Hebben we niet soms de neiging om - wanneer niemand het ziet natuurlijk - dingen te doen die we in normale omstandigheden niet zouden doen? Van het wegwerpen van een papiertje tot het stelen van een fiets? Of, lang leve de nieuwe media, mensen ongegeneerd lastig te vallen? Zolang we zelf maar uit het beeld blijven of zolang niemand ons ziet. De wens om onszelf onzichtbaar doorheen de mensenmassa te bewegen.

In hoeverre reikt ons moreel bewustzijn? En hoe lang houden onze principes ons tegen om anderen geen 'kwaad' te berokkenen? Plato beschreef dit denkbeeld aan de hand van de ring van Gyges. Een beeld van de ringdrager dat later terugkeert in Wagners Ring en Tolkiens Ring. Ook Paul Verhoeven is schatplichtig aan de grote filosoof. In zijn film Hollow Man uit 2000, laat hij ons zien waartoe onzichtbaarheid kan leiden.

Zolang we maar in de spiegel kunnen kijken en onszelf beoordelen is er niets aan de hand...

IN CIRKELTJES LOPEN

Want als de wil ooit geheel in overeenstemming zal zijn met het verstand, dan zullen wij alleen nog maar verstandelijk redeneren, en geen verlangens meer hebben, omdat het bijvoorbeeld immers onmogelijk is om, met behoud van de rede, iets onzinnigs te willen en op die manier welbewust tegen het verstand in te gaan en iets te wensen dat ons schade berokkent…

F.M. Dostojevski

ANA-INES

Tot aan de maan en terug...

WALK UNAFRAID

Een muzikaal intermezzo

As the sun comes up, as the moon goes down
These heavy notions creep around
It makes me think
Long ago I was brought into this life, a little lamb
A little lamb
Courageous, stumbling
Fearless was my middle name
But somewhere there I
Lost my way
Everyone walks the same
Expecting me to step
The narrow path they've laid
They claim to

(chorus)
Walk unafraid
I'll be clumsy instead
Hold my love me or leave me
High

Say "keep within the boundaries if you want to play"
Say "contradiction only makes it harder"
How can I be
What I want to be?
When all I want to do is strip away
These stilled constraints
And crush this charade
Shred this sad masquerade
I don't need no persuading
I'll trip, fall, pick myself up and

(repeat chorus)

If I have a bag of rocks to carry as I go
I just want to hold my head up high
I don't care what I have to step over
I'm prepared to look you in the eye
Look me in the eye
And if you see familiarity
Then celebrate the contradiction
Help me when I fall to

R.E.M.

POPCULTUUR

Dat filosofen er wel eens naast kunnen zitten, heeft de geschiedenis al meerdere malen duidelijk gemaakt. Dat er onder hen denkers zijn met een sterke neiging het verleden te verheerlijken of een terugkeer naar oude waarden, valt ook niet onder stoelen of banken te steken. Meerdere mensen hebben wel eens last van heimwee naar (betere) tijden. De goede oude tijd zeker?

Zo is ook de aanval van Roger Scruton in zijn boek "Waarom cultuur belangrijk is" ten opzichte van de hedendaagse pop- en televisiecultuur niet mis te verstaan. "[Zij] zal altijd een steriele kracht blijven, waar niets dan een verstrooiende impuls van uitgaat. Uiteindelijk zal ze, net als de televisie, haar aanhangers verliezen of die reduceren tot een zombie-achtige toestand die hen van het verleden van de mensheid isoleert."

Laten we lekker uit het oog verliezen dat de geschiedenis reeds een hele hoop rommel en kleine garnalen heeft uitgewist. Sommigen terecht, anderen hadden we misschien niet onder het stof mogen laten vergaan. Getuige hiervan de sterke verfilming van "Revolutionary road", naar een roman van Richard Yates. En wees nu eerlijk, Radiohead, Coldplay, en vele anderen die hier op een hoopje gegooid worden als verderfelijk? (Ondertussen wordt er een concert van The Boss op televisie uitgezonden.) Nou, even lekker postmodern, ieder zijn mening zeker? Wat zou Mozart vandaag de dag spelen? Verstrooiing om na te denken...

DENKEN OVER ZIEL

Laten we dit jaar, als een laat voornemen, teruggaan naar de kern van de dingen. Een manier van leven, gericht op een bewuste omgang met onszelf en onze wereld. Wat we denken, en wat we zeggen in het publieke en private domein van het leven.

Les een: geen Plato, nog niet, maar even denken over wat we zeggen en schrijven. Dat leidt ons onvermijdelijk tot taalfilosofie. Wie anders dan Wittgenstein? Gevangen tussen ijs en aarde, tussen perfectie en wat mensen rest...