Allerheiligen ligt alweer een week achter ons en een kerkhofbezoek zat er dit jaar niet in. Het wil niet zeggen dat ik in gedachten niet bij de doden was. Meer zelfs, de voorbije dagen heb ik intens meegeleefd met een verhaal vanuit het graf. Misschien wel de beste Amerikaanse schrijver van de laatste decennia publiceerde zopas een nieuwe: Exit Ghost. Het was een aansporing eindelijk maar eens Philip Roth's vorige, felbejubelde Everyman (Alleman in Nederlandse vertaling) uit de kast te nemen. Wie het werk van Roth een beetje kent, weet dat de intussen 74-jarige romancier graag aftakeling en erotiek mag verzoenen. Eros en Thanatos kruipen in zijn werk gretig samen onder de lakens. Zijn korte maar beklijvende roman uit 2001, The Dying Animal, leek wel een Amerikaanse remake van Wolkers' meesterwerk Turks Fruit.
De titel Everyman verwijst natuurlijk naar de middeleeuwse allegorie Elcerlyc, waarin het hoofdpersonage bij de Dood ter verantwoording wordt geroepen voor de daden tijdens zijn leven. In Everyman blikt Roth met zijn Joodse protagonist, een artdirector, terug op een onvolmaakt leven van gestrande huwelijken, vervelende en almaar langere ziekenhuisbezoeken en - onvermijdelijk bij de kranige auteur - seksuele hoogstandjes. Iedereen leeft zich onvermijdelijk naar zijn graf, dat is de teneur van deze roman.
Vooral de openingspagina's heeft Roth meesterlijk gecomponeerd: we zijn aanwezig bij de begrafenis van de hoofdfiguur en bekijken met hem de rouwende familie als het graf wordt dichtgegooid. Het is het startschot voor een levenslange flashback. Deze lucide verteltechniek herinnert me aan misschien wel de geniaalste film noir die Hollywood voortbracht. Sunset Boulevard (1950) van Billy Wilder opent met een onderwatercamera die inzoomt op het dode lichaam van een berooide pulpschrijver in een luxezwembad. De macabere voice over van de vermoorde Joe Gillis begeleidt ons in twee onvergetelijke uren naar de apotheose van zijn gitzwarte ondergang. Bij Roth is de doodsoorzaak natuurlijk iets prozaïscher.
1 opmerking:
Een stervend dier van Roth ligt klaar op mijn te lezen stapeltje. Jouw bespreking van Everyman doet er me alleen maar meer zin in krijgen. Daarom een boek vooruit en een kus van de juf.
Een reactie posten